Literatuur onderzoek

Hoe kunnen we voorkomen dat de privacy van ouderen geschonden wordt bij het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?¶

Literatuuronderzoek door Luca Warmenhoven¶

Inhoudsopgave¶

Inleiding
Achtergrondinformatie
Onderzoeksvraag en Relevantie
Onderzoeksmethode
Wat zijn de belangrijkste factoren die bijdragen aan eenzaamheid onder ouderen?
Op welke manier kunnen we kunstmatige intelligentie inzetten om eenzaamheid onder ouderen te bestrijden?
Wat zijn de risico's voor de privacy van ouderen wanneer robots voorzien van kunstmatige intelligentie worden ingezet in de ouderenzorg?
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat privacy niet wordt geschonden bij het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?
Conclusie
Bronnen

Inleiding¶

De eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem dat ernstige gevolgen kan hebben op zowel hun fysieke als mentale gezondheid. In een vergrijzende samenleving wordt het steeds belangrijker om effectieve oplossingen te vinden om eenzaamheid onder deze kwetsbare bevolkingsgroep te bestrijden. Een van de veelbelovende innovaties op dit gebied is het gebruik van kunstmatige intelligentie (KI) en robots in de ouderenzorg. Deze technologieën hebben het potentieel om ouderen van sociaal contact en ondersteuning te voorzien. Echter, het inzetten van KI roept ook belangrijke vragen op met betrekking tot de privacy van deze groep.

Het doel van dit onderzoek is om antwoord te geven op de vraag:

"Hoe kunnen we voorkomen dat de privacy van ouderen geschonden wordt bij het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?"

Om deze vraag te beantwoorden, zullen we eerst de belangrijkste factoren onderzoeken die bijdragen aan eenzaamheid onder ouderen. Vervolgens zullen we verkennen hoe KI kan worden ingezet om eenzaamheid te verminderen. Daarna analyseren we de risico's voor de privacy van ouderen bij het gebruik van KI en robots in de zorg, om tenslotte strategieën te identificeren die ervoor zorgen dat de privacy van ouderen gewaarborgd blijft.

Achtergrondinformatie¶

Eenzaamheid onder ouderen kan worden veroorzaakt door verschillende factoren zoals verlies van een partner, gezondheidsproblemen, beperkte mobiliteit en sociale isolatie. KI-technologieën kunnen helpen om deze eenzaamheid te verlichten door het bieden van virtuele gezelschap, sociale interactie en gepersonaliseerde zorg. Echter, het verzamelen en verwerken van persoonlijke gegevens door KI-systemen brengt aanzienlijke privacyrisico's met zich mee, zoals ongeautoriseerde toegang tot gevoelige informatie en onvoldoende gegevensbescherming.

Onderzoeksvraag en Relevantie¶

Dit literatuuronderzoek richt zich op de vraag hoe we de privacy van ouderen kunnen beschermen bij het gebruik van KI om eenzaamheid te bestrijden. Dit is van cruciaal belang omdat een gebrek aan adequate privacybescherming niet alleen het vertrouwen in technologie kan ondermijnen, maar ook de effectiviteit van deze technologieën kan beperken.

Onderzoeksmethode¶

Dit literatuuronderzoek is gebaseerd op een systematische analyse van wetenschappelijke artikelen, rapporten en andere relevante bronnen over eenzaamheid onder ouderen, het gebruik van robots en KI in de ouderenzorg en privacykwesties in de ouderenzorg. Het doel van dit onderzoek is om de lezer te voorzien van een overzicht van de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen op dit gebied.

Wat zijn de belangrijkste factoren die bijdragen aan eenzaamheid onder ouderen?¶

Om erachter te hoe we eenzaamheid kunnen aanpakken is het noodzakelijk om te begrijpen waar het vandaan komt. Hierbij is het belangrijk om te kijken naar wat voor factoren er meespelen in de levens van de ouderen die hieraan kunnen bijdragen. Eenzaamheid kan zowel fysiek als mentaal zijn, dit betekent dat hoewel het persoon omringt kan zijn met mensen, hij/zij nog steeds gevoelens van eenzaamheid kan ervaren. De oorzaak van emotionele eenzaamheid verschilt per persoon, en valt niet zo gemakkelijk te verklaren, als te verhelpen. Bij fysieke eenzaamheid is het echter makkelijker om erachter te komen waar het vandaan komt. Hierbij kunnen er andere omgevingsfactoren meespelen die ervoor zorgen dat het persoon zich eenzaam voelt, denk hierbij aan het verlies van een partner of vrienden, familieproblematiek of acute verandering van levensstijl (1. SCP 2018). Door dit soort veranderingen kan het zijn dat het persoon in een depressie raakt, wat er weer voor kan zorgen dat het persoon zich eenzaam voelt, en dat het persoon zich nog meer terugtrekt van de buitenwereld. Dit is een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is.

Op welke manier kunnen we kunstmatige intelligentie inzetten om eenzaamheid onder ouderen te bestrijden?¶

In de laatste decennia is de technologie aanzienlijk geëvolueerd, wat heeft geleid tot bredere toepassingen ervan in verschillende sectoren. Een van de sectoren waar technologie een grote rol kan spelen is de ouderenzorg. Tegenwoordig worden robots steeds vaker ingezet in de ouderenzorg om ouderen te helpen met verschillende taken die fysiek belastend kunnen zijn. Denk hierbij aan een robot die ouderen helpt met zichzelf wassen of met het nuttigen van voedsel (3. University of Japan, 2017).

Naast fysieke taken kunnen robots voorzien van kunstmatige intelligentie ook ingezet worden om ouderen te helpen met sociale interactie. Hierbij kan de robot conversaties voeren, verhalen vertellen of inhoudelijk reageren op vragen. Onderzoek heeft aangetoond dat het toepassen van sociale robots in de ouderenzorg een positief effect kan hebben op zowel cognitieve als emotionele gezondheid van ouderen (4. University of Twente, 2020). Een van de voordelen van het inzetten van robots met kunstmatige intelligentie is dat ze 24/7 beschikbaar zijn en gepersonaliseerde zorg kunnen bieden aan ouderen. Dit kan helpen om eenzaamheid te verminderen en ouderen te voorzien van de nodige ondersteuning.

Wat zijn de risico's voor de privacy van ouderen wanneer robots voorzien van kunstmatige intelligentie worden ingezet in de ouderenzorg?¶

Het inzetten van kunstmatige intelligentie in de ouderenzorg kan ook risico's met zich meebrengen voor de privacy van ouderen. Een van de belangrijkste zorgen is het waarborgen van vertrouwelijke informatie over de ouderen in kwestie. Indien de robots zijn voorzien van diverse sensoren en een internet verbinding, is het mogelijk dat de makers van de robots deze informatie gebruiken om de robot te trainen om de reacties te personaliseren. Echter kan de inhoud van deze data gevoelige informatie bevatten, zoals medische gegevens of financiële informatie. Het is daarom van groot belang dat deze data goed beschermd wordt en dat ouderen controle hebben over hun eigen data (5. KI, Privacy and Security, 2022). Een ander risico is dat de robots gehackt kunnen worden, wat ervoor kan zorgen dat de gevoelige informatie van ouderen in verkeerde handen terecht komt. Daarom is het noodzakelijk dat er voldoende beveiligingsmaatregelen worden genomen en/of dat de data op een veilige manier wordt opgeslagen (6. Problematic Interactions between KI and Health Privacy, 2021).

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat privacy niet wordt geschonden bij het inzetten van kunstmatige intelligentie om eenzaamheid te bestrijden?¶

Om ervoor te zorgen dat de privacy van ouderen niet geschonden wordt bij het inzetten van robots die zijn voorzien van kunstmatige intelligentie is het belangrijk dat er voldoende maatregelen getroffen worden om de data van hen te beschermen. Een van de manieren is om duidelijke richtlijnen op te stellen voor de makers van de robots, zodat er bekend is welke data er verzameld mag worden en hoe zij hiermee moeten omgegaan. Daarnaast is het van belang dat ouderen de optie hebben om zelf te bepalen welke data er verzameld mag worden en dat zij te allen tijde de controle hebben over hun eigen data. Dit kan bijvoorbeeld door het instellen van duidelijk aangegeven privacy-instellingen op de robot of door het aanbieden van een opt-out mogelijkheid (5. KI, Privacy and Security, 2022).

Conclusie¶

Uit dit literatuuronderzoek blijkt dat eenzaamheid onder ouderen een behoorlijk complex probleem is met zowel fysieke als mentale oorzaken, bijvoorbeeld door het verlies van een partner of door sociale isolatie. Daarnaast zijn we erachter gekomen dat kunstmatige intelligentie (KI) en robots veelbelovende technologieën zijn die de ouderen kunnen helpen om het gevoel van eenzaamheid te verminderen door het bieden van sociaal contact en ondersteuning. Echter kan het inzetten van KI en robots ook risico's met zich meebrengen op het gebied van privacy, zoals ongeautoriseerde toegang tot gevoelige informatie en onvoldoende gegevensbescherming. Om ervoor te zorgen dat de privacy van ouderen niet geschonden wordt indien KI ingezet wordt om eenzaamheid te bestrijden, is het van belang dat er voldoende maatregelen getroffen worden om de data van ouderen te beschermen en dat ouderen controle hebben over hoe er wordt omgegaan met hun data.

Kortom, het is van groot belang dat er genoeg richtlijnen en maatregelen getroffen worden om de privacy te waarborgen voordat kunstmatige intelligentie ingezet kan worden als persoonlijke zorgverlener voor ouderen.